Heilige Sint Antonius Abt, toen en nu, maar ook later?

Het is een bijzonder fraai gebouw dat centraal is gelegen op een langwerpig en rechthoekig perceel, ingeklemd tussen het Oosteinde en de achterliggende Lindenweg. Vanaf het Oosteinde loopt er een lange oprijlaan langs een strak gazon. Het is de Rooms Katholieke kerk en de naastgelegen pastorie, een echte blikvanger vanaf de straatkant. Achter de kerk ligt de RK begraafplaats.

"Religie is bijna in de hele wereld op haar retour" kopt mijn krant. Een tendens waar ook Vriezenveen niet

aan ontsnapt. In september maakte het parochiebestuur van de Pancratius kerk te Tubbergen bekend het voornemen te hebben om een zestal RK kerken nog vóór 2025 te willen sluiten. Eén van deze kerken betreft de H. Sint Antonius Abt aan het Oosteinde 17. Overal in het land, in Twente en in Vriezenveen hetzelfde verhaal; een negatief uitvallende kosten-batenanalyse als gevolg van teruglopend ledenaantal en tevens het gebrek aan vrijwilligers.

Leidt geestelijk verval ook in het zo rustig vermoede Twentse kerkelijke landschap tot een grote uitverkoop van eeuwen bepalend historisch- en cultureel erfgoed? Wat zal er met de kerk gebeuren of welke invloed kan er nog worden aangewend om de kerk te behouden. Daarover gaan het parochiebestuur en andere belanghebbenden in Vriezenveen zich de komende week al beraden.

Historie in vogelvlucht

De naamgeving van de Sint Antonius Abt te Vriezenveen kent een ver verleden. Die naam wordt al genoemd in de Privilegebrief van 1364 die als hét brondocument van Vriezenveen wordt beschouwd. En daaruit kan worden opgemaakt dat het toenmalige Almelervene een eigen parochie had met de naam "Het Kruis van H. Antonius en de H. Hanna".

De eerste pastoor te Vriezenveen was Roelof Begher in 1435. Na hem volgen anderen totdat in 1597 Wilhelmus Grevinkhoff pastoor wordt. Hij is het die met de gemeente vanaf 1601 geleidelijk is overgegaan op "de nye leere". In 1620 wordt hij als predikant te Vriezenveen aangesteld. Daarna brak er een moeilijke tijd aan voor hen die hun moederkerk trouw bleven.

Dan verkopen in 1796 de nazaten van Berent Berends "erf, brink en bleeke" aan de Gemeente der Roomsgezinden te Vriezenveen. In 1797 wordt begonnen met de bouw van een kerk op het erve Schurink. Een jaar later (1798) is de kerk klaar en wordt Gerh. Joh. Steffens de eerste pastoor van de eigen parochie Sint Antonius Abt.

Deze kerk is bij de grote brand van Vriezenveen verloren gegaan. De huidige RK kerk is herbouwd in 1906 op de fundamenten van zijn verbrande voorloper. Hij heeft met zijn leeftijd van nu 114 jaar die van zijn voorloper (107) al overtroffen. Maar voor hoelang nog? Wil en kan men de kerk nog behouden? Of wordt de kerk met zijn open voorterrein, zo mooi centraal gelegen in Vriezenveen, een gewild object voor de plannen van projectontwikkelaars; of gebruikt voor woningbouw zoals dat even verderop is gebeurd op de plaats van de voormalige textielfabriek van Gebr. Hospers. Vernieuwing brengt veelal verbetering. Vernieuwing gaat helaas ook vaak gepaard met de teloorgang van de historie en architectuur.