Het patent van schipper Bom

Vervoer ging vroeger met paard en wagen of per schip. Almelo was daarbij een bekend overslagcentrum en over water goed bereikbaar. In de 17e en 18e eeuw vanuit Zwolle over de Aa en vanaf 1855 via het kanaal Almelo Zwolle. In 1844 werd gestart met het kanaal Almelo Nordhorn. Vanuit Vriezenveen kon men ook over de (bij de ruilverkaveling gedempte) Schipsloot naar Almelo.

Ook Vriezenveen deed mee in de transportsector. Met paard en wagen vanaf Almelo of als schipper. En Vriezenveen kende verschillende schippersfamilies.

De bekendste vrachtschippers van Vriezenveen waren wel Johannes Bom en zijn zoon Jan Bom uit zijn tweede huwelijk met Jesina Hendriks.

Om de kost te verdienen werd Johannes vrachtschipper. Hij was eigenaar van een overdekte 16-tons volks- of pakschuit met de naam De Twee Gebroeders. Johannes had van burgemeester Bouwmeester van Vriezenveen een vergunning gekregen om alle vervoer te mogen doen tussen Vriezenveen en Zwolle en tussen Almelo en Deventer. Zo een vergunning stond bekend als “patent” (zie foto).

Johannes zijn 2e vrouw Jesina overleed in 1885 en hijzelf 7 jaar later, april 1892. De vaart werd voortgezet door zoon Jan uit zijn tweede huwelijk. Jan was nu vrachtschipper in de beurtvaart. Uit een bewijs van inschrijving uit 1918 blijkt dat hij beschikt over een andere boot, een motorboot met de naam Hoop van Zegen. Met die boot mocht Jan alleen de geregelde beurtvaart uitoefenen op het traject Almelo-Deventer v.v. met alle tussengelegen plaatsen. Uit de vrachtboeken die Jan bijhield kun je dan ook lezen wat Jan vervoerde en voor wie. Daar waren natuurlijk Vriezenveners bij voor wie hij vervoerde, maar ook namen van mensen uit andere plaatsen.

Jan vervoerde voor hen alles wat er maar te vervoeren viel. Het is interessant om te lezen wat er een eeuw of meer geleden allemaal in zijn boot werd gestouwd. Zakken vol met tarwebloem, balen met rijst, pakken met tabak, dozen koffie, zakken suiker, lijnmeel, havermout, koekjes, gruttenmeel, lijnolie, raapolie, benzine, gasolie en nog veel meer. Van Johannes hebben we geen overzichten van wat hij vervoerde, maar Jan hield alles keurig bij in vrachtboeken.

Vanaf 1918 tot en met 1932 zijn een aantal van zijn vrachtboeken met betrekking tot de motordienst Almelo-Deventer opgenomen in het archief van het Historisch Museum Vriezenveen. De dossiers waarin ze zijn opgenomen mogen door een ieder worden ingezien. Naast deze boeken zijn er ook nog een kopie van een brievenboek (dat helaas bijna onleesbaar is geworden), enkele kasboeken, en wat persoonlijke documenten van schipper Bom.