top of page

Vriezenveen in vier stappen naar zijn huidige vestigingsplaats


In een rechtsgeding in 1630 werd een kaart van Vriezenveen overlegd, dit zou wel eens de oudste kaart of plattegrond van Vriezenveen kunnen zijn. De kaart is naar de situatie van 1619-1630 (Rijksarchief Zwolle).

Vriezenveen is ontstaan bij de gratie van de heer van Almelo. Een telg die uit de moeder is voortgekomen en is opgegroeid onder heersend aristocratisch gezag. 't Vjenne ontworstelde zich maar langzaam aan dit gezag en verwierf zich een eigen en gerespecteerde plek in het Twentse land. Het was een reis van enkele eeuwen die verdeeld was in tijdfases waarin het dorp zich in totaal ongeveer 4 kilometer naar het noorden verplaatste. De respectievelijke fases zijn genoemd naar de plaatsen waar de bewoning destijds in hoge mate was geconcentreerd. Deze plaatsen zijn in Vriezenveen bekend als de Almelose Aa, de Oudeweg, de Buterweg en de Dorpsstraat. Bij sommige van die namen vraag ik mij af waar deze nu in het huidige landschap moeten worden geplaatst.

Omstreeks 1300 begon men het woeste land te ontginnen ter hoogte van de huidige Aadijk in het gebied de Agtermaten. Uit documentatie blijkt dat er rond 1420 een 40 tal hoeven waren gevestigd aan de Oudeweg, die men nu kan plaatsen ter hoogte van de Wester- en Oostermaatweg.

Professor H. Entjes deed onderzoek naar de Vriezenveense historie: hij vat de verplaatsingen en tijdfasen samen in zijn boek "Omme sonderlinge lieve toe de vene".

"Omstreeks 1670 woonde de helft van de Vriezenveense bevolking nog aan de Buterweg, ongeveer 1000 meter ten zuiden van de Dorpsstraat. Tot 1666 stond daar in ieder geval een kerk. Uit bodemvondsten kan worden afgeleid dat de bewoning aan de Buterweg zo'n tweehonderd jaar vroeger een aanvang had genomen en dat daarvoor het dorp langs de Oudeweg lag, weer 1000 meter zuidelijk van de Buterweg. Dat wil zeggen dat Vriezenveen tot ongeveer 1450 aan de Oudeweg en van 1450 tot 1650 aan de Buterweg gezocht moet worden. Na 1666 is de situatie van Vriezenveen niet meer veranderd”.

Op een oude gemeentekaart van Vriezenveen van het jaar 1865 is de Aa de zuidelijke gemeentegrens met Almelo. Op de kaart is de ligging van de toen nog aanwezige Oudeweg aangegeven.

Recente berichten