Peddemorsboerderij – museumboerderij
Vriezenveen is in de verre historie ontstaan als een boerendorp. Het boerenbedrijf ging over van geslacht op geslacht en meerdere boerderijen kenden vaak een bestaan van enkele eeuwen. De laatste eeuw echter was er één van vernieuwing en schaalvergroting in de agrarische sector. Hierbij zijn veel historische en beeldbepalende boerderijen verloren gegaan. Slechts één is er in Vriezenveen bewaard gebleven: de Peddemorsboerderij.
In de jaren '50 en '60 zijn er door de ruilverkaveling en de modernisering van de landbouw veel oude boerenhoeven verdwenen. Vanaf 1962 mag de Peddemorsboerderij zich er in verheugen het oudste bestaande erf van Vriezenveen te zijn. Uit een document blijkt dat de Peddemorsboerderij in 1680 al bestond. De Peddemorsboerderij heeft dus een aantoonbare historie van 340 jaar.
De Peddemors boerderij is voorzien van een zadeldak, heeft een houten geveltop en vensters met kalfroede verdeling en halve luiken. De houten geveltop is een kenmerkend onderdeel van het halle-huis-type, zoals bij de Vjeanse boerderijen van voor de brand van 1905. Na 1905 bouwde men een stenen voorgevel. Een ander kenmerk is bijvoorbeeld de dakrand, die aan de ene zijde lager is dan aan de andere. De voorzijde was voor bewoning en bestond uit een woonkeuken en één of meer slaapkamers met een vloer, die was ingelegd met keitjes en hierin zat een open plek voor de kookpot. Het achterste gedeelte is voor het vee met daarboven de hooizolder. Door de grote deuren aan de achterzijde kon een boerenwagen met hooi naar binnen rijden.
De boerderij is genoemd naar de laatste bewoners. Rond 1800 kwamen Hendrik Peddemors en echtgenote Maria van 't Wel bij het kinderloos gebleven echtpaar van Utert inwonen. Hendrik Peddemors was afkomstig uit Marle, zijn vrouw Maria was een geboren Vriezenveense. Na de dood van van Utert in 1823 hebben vier geslachten Peddemors de boerderij bewoond. De laatste waren de gebroeders Jan Willem en Johannes Hendrikus, die in de beginjaren '60 zijn overleden. Vele ouderen kunnen zich deze Peddemorskeerlties nog wel herinneren, op klompen voortschuifelend rond de boerderij.
Na het overlijden van de laatste Peddemors kocht de gemeente Vriezenveen de boerderij om hem van de slopershamer te redden. Op 6 april 1971 werd de Peddemorsboerderij, kadastraal geregistreerd onder nummer G 1750/38 , met als hoofdperceel Westeinde 342 te Vriezenveen, op de Rijksmonumentenlijst geplaatst. Op 28 december 1999 werd de Stichting Peddemorsboerderij opgericht. De gemeente heeft het beheer van de boerderij en de functionaliteit aan de stichting overgedragen. De Peddemorsboerderij heeft de functie van museumboerderij. Het stichtingsbestuur organiseert jaarlijks samen met andere vrijwilligers enkele vaste evenementen (o.a. een foto- en kunstexpositie en een kerstmarkt). Er kunnen lezingen worden gehouden en de boerderij is erg geschikt als tentoonstellingslocatie van kunstzinnige aard in een sfeervolle nostalgische omgeving.
De boerderij is enkele malen gerestaureerd en aangepast om hem beter geschikt te maken voor zijn huidige bestemming. Ook de Peddemorsboerderij snakt naar het eind van corona om haar deuren weer voor het publiek te mogen openen.
Door: Gert Pape
