Bevrijding Auschwitz 27 januari 1945

Over Auschwitz en Vriezenveense Joodse oorlogsslachtoffers

Op 27 januari 1945 werd het kamp Auschwitz door het rode Russische leger bevrijd. Vele landen waren bij de herdenking aldaar vertegenwoordigd door hun regeringsleiders. Koning Willem Alexander, koningin Maxima en premier Mark Rutte waren namens ons land bij de herdenking aanwezig. In de media kreeg deze herdenking de laatste week van januari zeer ruim de aandacht. Om vrijheid werkelijk naar waarde te schatten moet je wel beseffen van welke ellende je bent bevrijd en wat dat allemaal gekost heeft.

Het kamp is in 1940 ingericht als vernietigingskamp nabij het Poolse stadje Oswiecim (Auschwitz). Gedurende de hele oorlogstijd zijn er 1,5 miljoen mensen naar dit kamp gedeporteerd. De meesten waren Joden (1,1 miljoen) en zij werden direct na aankomst doodgeschoten of vergast. Ongeveer 200.000 mensen kwamen om door ziekte of honger.

Het herdenkingsmonument op het Manitobaplein in Vriezenveen vermeldt de namen van vele Vriezenveense oorlogsslachtoffers. Hierop staan ook de namen van Vriezenveense Joden, die in Auschwitz om het leven zijn gebracht.

1. Koopman (Karel) Schaap * 1882 te Vriezenveen, slager van beroep, † 22 okt.1942 en zijn echtgenote 2. Juliëtta Anna Salomonson *1892 te Enschede, † 25 jan. 1943.

3. Salomon Gerson Meiler * 1885 te Vriezenveen, koopman, † 22 okt.1942.

4. Julius Gesinus De Haas * 1883 te Vriezenveen en echtgenote 5. Betje Cohen* 1873 te Zuidlaren. Beiden op dezelfde dag overleden op 7 december 1942.

6. Lion De Haas* 1869 † 11 februari 1944.

In de naamgeving van de Karel Schaapstraat en de Julius de Haasstraat kregen zij een blijvende herinnering aan hun bestaan en hun tragisch einde.

Van links naar rechts: Julius de Haas, Sallo, Jaap, Ina, Betje Cohen. In 2004 door Chanan De Haas, zoon van Julius, geschonken aan Vereniging Oud Vriezenveen. Chanan (Henk) De Haas is na de oorlog naar Israel vertrokken.

Naast Auschwitz waren er in Polen meer vernietigingskampen zoals Birkenau, Majdanek, Treblinka en Sobibor. Majdanek lag ten noordoosten van Auschwitz. Mijn favoriete auteur James Mitchener schrijft in zijn boek "Polen" het volgende; Russische krijgsgevangen verrichtten in 1941/42 dwangarbeid en bouwden in het oosten van Polen het concentratiekamp Majdanek. Daar hebben ze vijf maanden over gedaan. En toen dat klaar was werden ze allemaal, alle 5.364 man, op diezelfde dag doodgeschoten. Majdanek was nog maar één van de matige kampen van Polen. Volgens een uitgedacht systeem, “endlösung der Judenfrage” van Adolf Eichmann was het ontwerp voor de genocide op het Joodse volk, moesten er per dag 360 mensen worden “opgeruimd”. In een tijdsbestek van 2 uur was er, van vergassing tot verbranding, niets meer van een mens over. Majdanek werkte efficiënt en haalde de norm.

Onbegrijpelijk tot welke beestachtigheid de mensheid in staat is. Om die reden gaat dan ook aan het vieren van alweer 75 jaar vrijheid onvermijdelijk de herdenking van de doden vooraf.

Opdat wij nooit vergeten!