Een historische knokpartij van onbekende oorzaak bij de Schipsloot

Soms raken leden van de beste families betrokken bij iets wat ze graag hadden willen vermijden. Dat overkwam boer en turfschipper Lucas Jonker in 1847. Op 7 maart 1847 kreeg de 26 jarige Lucas, bij de Schipsloot, onenigheid met ene Harmen Klaassen. Dat liep nogal fors uit de hand, getuige het verslag, dat er in een bloemlezing van fraaie frasen, naar toenmalig taalgebruik, boeiend en bloederig over is beschreven.

Harmen Klaassen heeft Jonker: "op gansch boosaardige en onbehoorlijke manier mishandelt, met een schipboom geslagen, bij het haer gesleept en met de keeten van sijn schuit op het hooft geslagen, dat het bloed langs de rugge tot op de grond is neergelopen, jae soodanig dat hij verschyden wonden aan sijn hooft heeft gekregen dat geen andere gedachten sijn geweest off hij soude daaraan gestorven sijn….."

Maar, waar ging het eigenlijk om? Dat is nu juist het hilarische aan het hele verhaal; in het tumult van de geschiedschrijving is dat verloren gegaan, niemand die het weet. Niet de oorzaak was belangrijk maar wel heel simpel wat het gekost heeft. De behandelingskosten van Lucas moesten worden vergoed, want hij had immers, nu ontnuchterend in wat minder fraaie frasen van plat taalgebruik: "de kop onmeunig kepot". Zijn vader, Albert Jonker, die arts was, had hem eerste hulp verleend, edoch de heere Graaf van Almelo had het dienstig gevonden een chirurgijn van Almelo te senden om hem te visiteren en te verbinden .

Harmen Klaassen werd voor de kosten van de specialistenhulp aangesproken. Deze bedroegen een 34 c.g. en 10 stuivers. Ach, en achteraf viel het eigenlijk ook allemaal best mee. Lucas Jonker kwam er weer helemaal bovenop en hij heeft er niets aan overgehouden. Wel trouwde hij drie keer.

Lucas Jonker was een achterkleinzoon van Albert de Joncker (1625 -1703) die geacht wordt de stamvader te zijn van alle in Vriezenveen voorkomende families Jonker. Hij woonde eerst aan de Buterweg, maar de boerderij werd na 1660 verplaatst naar Wijk 1 nr. 103, de plek van het huidige Oosteinde 294. Deze boerderij kreeg later in de geschiedenis de naam Erve Poortman. Dat erf wordt in de kroniek "Ken uw dorp en heb het lief" genoemd als één van de oudste of misschien wel het oudst bekende erf van Vriezenveen.

Stamvader Albert de Joncker woonde in deze boerderij en Lucas heeft er zijn hele leven gewoond († 1803). De boerderij werd in 1962 afgebroken nadat de toenmalige bewoners in het kader van de ruilverkaveling naar elders waren vertrokken.

Nakomelingen van Albert de Jonkcer hebben zich in de loop der eeuwen uitgebreid genesteld in de Vriezenveense bevolking en hebben hun eigen plaats in de Vjeanse historie verworven, variërend van dokter tot textielfabrikant of tot kooplieden (vier) in het Russische Sint Petersburg of tot boer.

Zelfs de enige grootouder, die de schrijver dezes heeft gekend, was een Jonker: grootmoeder Johanna Jonker, echtgenote van Gerrit Pape. Bij gebrek aan een foto of andere beeltenis van Lucas Jonker, geef ik die eer aan mien opoe.

Voor meer cultuur-historische verhalen met foto's kunt u lid worden van de Vereniging Oud Vriezenveen, u krijgt dan voor €22,00 per jaar vier keer het kwartaalblad Waver 't Vjenne thuisgestuurd. Op vertoon van de ledenkaart hebben leden eveneens gratis toegang tot ons museum. Telefoon 0546-563476 mail ons vereniging@oudvriezenveen.nl of kijk op http://www.museumvriezenveen.nl/waver-lid-worden.