Tweelingen: Aadorp en Weiteman
De Weitemanslanden is een gebied van ruim 600 hectare, ten oosten van Vriezenveen, ten westen van Geesteren en ten noorden van Almelo. Het was oorspronkelijk een moerasgebied, doorsneden door de Schipsloot/Bavesbeek, met een overslagpunt voor turf bij de huidige Slagenweg. Nu is het een buurtschap met circa 80 inwoners.
Begin jaren 30 van de vorige eeuw begon men als een werkverschaffingsproject met de ontginning van dit gebied, nadat eerst overeenstemming hierover was bereikt met de circa 1300 grondeigenaren. De arbeiders die daartoe over de dorpsstraat fietsen stonden bekend als “Duw drie”. Onbekend is waarom men ze zo noemde. Wel dat ze zongen: “Met de schop in de hand en Chief Whip tussen de tanden, zo gaan we naar de Weitemanslanden”. De arbeiders kwamen eerst vooral uit Den Ham. Later werden hier ook werklozen uit Den Haag en Amsterdam “aan de schop gezet”.
Onderdeel van de ontginningsplannen was een tweelingdorp te creëren: Aadorp en Weiteman. Uiteindelijk is dat niet doorgegaan maar een plattegrond van die plannen bestaat nog (Zie afbeelding hieronder) en de van oorsprong klinkerweggetjes Vosmaatweg en Oeverweg (bij de kruising Weitemansweg en Blankemeerweg, waar de foto in de kop van dit artikel is genomen) zijn nog de stille getuigen ervan.
De Kooiplas en Fayersheide die ook onderdeel zijn van de Weitemanslanden zijn altijd uitgesloten geweest van de ontginning en hebben hun oorspronkelijke vorm grotendeels behouden.
Het gebied dankt haar naam aan Hendrikus Dijkhuis, bijgenaamd de Weiteman, die vroeger als ongekroonde koning heer en meester was in dit gebied.
Na de ontginning werden de nu grotere percelen te koop aangeboden. Oorspronkelijke eigenaren hadden hierbij een recht van voorkoop. Uit een akte van notaris Kruisinga uit 1934 blijkt dat de graaf van Almelo, (met de titel “Heer van Vriesenveen”, maar wonende te Wassenaar), circa 90 hectare kocht. Hij bouwde er 5 boerderijen. Eerder al, in 1932 kon de eerste boerderij in het gebied gebouwd worden. Het was de boerderij van de familie Jonker. Ter gelegenheid hiervan werd er een omvangrijke boomplantdag in de Weitemanslanden gehouden. Minister president Ruys de Beerenbrouck plantte de eerste boom. Verder waren ook aanwezig de commissaris van de koningin in Overijssel en de burgemeesters van Vriezenveen en Tubbergen, en de locoburgemeester van Almelo.
Het gebied was in de tweede wereldoorlog bekend om zijn vele onderduikers, ook op de boerderij van Jan Lescher aan de Witteveenseweg. Jan kreeg voor zijn verdiensten in het verzet in 1983 het Verzets- en Herdenkingskruis uit handen van de burgemeester van Tubbergen.
Bent u ook geïnteresseerd in mooie diepgaande verhalen aangevuld met mooie foto's over de geschiedenis van Vriezenveen en de omliggende kernen? Bezoek dan het Historisch Museum Vriezenveen of word lid van de Vereniging Oud Vriezenveen. U ontvangt voor slechts € 22,- per jaar 4 keer per jaar het kwartaalblad Waver 't Vjenne.
