Amsterdam trekt

Amsterdam heeft aantrekkingskracht, vooral ook op het oosten van ons land, dus ook op Twente en Vriezenveen. Dat zie ik regelmatig als ik op zondagmiddag vanuit Amsterdam weer naar het oosten rijd. Vaak begint al vanuit Amersfoort de file naar Amsterdam. Allemaal tukkers denk ik dan die het weekend naar familie zijn geweest en vanaf maandag weer in Amsterdam of omgeving aan de slag moeten. En door de week zie je alle bouwvakkersbusje richting het westen rijden. Twente heeft ook niet voor niets een ambassade aan de Herengracht in de gouden bocht. Voor jonge mensen is Amsterdam een aantrekkelijke studentenstad. En na hun studie of stage blijven ze er hangen. Susan Smelt uit Vroomshoop bijvoorbeeld restaureert schilderijen van Rembrandt in het Rijksmuseum. Ook vroeger was Amsterdam al in beeld. Een tak van de familie Smelt had op het entrepot-dok, in de buurt van Artis, een textielfabriekje (klanderij het Witte Lam ca. 1800). En het Jonkerplein in Amsterdam is genoemd naar de Vriezenveense familie Jonker die in Amsterdam een fabriek in stoomketels had. Opmerkelijk veel Vriezenveners beoefenden het timmermansberoep in Amsterdam. Huistimmerman, dan wel scheepstimmerman. Maar ook een aantal Vriezenveense linnenkooplieden vestigen zich in Amsterdam. Zoals bijv. Jan Kruys (1767 tot 1830), de latere schout (burgemeester) van Vriezenveen, die woonde aan de Kolksteeg in Amsterdam vlak bij het korenmetershuisje. Jan Kruys trouwde in 1793 met Anna Broers. Ligt daar ook nog een verdere culturele band tussen Amsterdam en Vriezenveen? Is Anna Broers soms familie van Cathelijne Broers, de huidige directeur van de Hermitage in Amsterdam? We gaan het uitzoeken. De Zeedijk was de straat waar Vriezenveners, die het Jansenisme (oud-katholieke geloofsstroming) aanhingen, zich vestigden. Zij gingen in de oud-katholieke schuilkerk Sint Nicolaas ter kerke. Het waren vooral Vriezenveners met geld die deze geloofsstroming aanhingen. Pieter Vos, die in 1648 in Amsterdam huwde was één van de eerste Vriezenveners, die het Jansenisme aanhingen en zich in Amsterdam vestigde. Later volgden anderen, zoals Barent Fronten, de gezusters Jannetje en Hendrikje Barents Schuurman en Jan Frederiks Smelt. Allen woonden aan de Zeedijk! De uittocht van katholieke Vriezenveners had mogelijk te maken met de deportatie van katholieke bestuurders uit Vriezenveen in 1640 op last van de Heer van Almelo (alweer !). Mogelijk zocht men geloofsvrijheid in het relatief tolerantere Amsterdam. Veel Vriezenveners trokken in de 18-de en 19-de eeuw naar St. Petersburg en vonden daar een goed bestaan. Vriezenveen heeft er zijn faam aan te danken. Amsterdam is echter zeker een goede tweede, als grote stad waar onze dorpsgenoten naar toe trokken. Hele families vestigden zich er, en tussen 1600 en 1800 vonden er zo’n 200 huwelijken plaats van Vriezenveners in Amsterdam
(zie: www.onweersberkhof.com/amsterdam).