top of page

Verstop uw geld en dochters


Dat was in november 1813 het adagium toen Russische kozakken bij Hardenberg ons land binnenkwamen. Het betekende het einde van de Franse tijd in Nederland.

Napoleon had in oktober 1813 de slag bij Leipzig verloren van de gezamenlijke legers van Rusland, Pruisen, Oostenrijk en Zweden en werd teruggejaagd naar Parijs. De Kozakken vormden daarbij de voorhoede. Vanuit Hardenberg zwierven ze uit naar Almelo, Zwolle, Hengelo en Enschede. Deventer werd begin 1814 bevrijd van de Fransen. De kozakken stonden bekend als een ruig volk vandaar het advies uit de titel.

In hun tocht door het oosten van Nederland kwamen de kozakken in november 1813 Vriezenveen binnen vanuit het Oosteinde. Tot hun verassing werden ze daar in het Russisch aangesproken. Naar verluid was het Jan Winter met een boerderij op het Oosteinde die de taal van de kozakken herkent vanwege zijn zaad- en linnenhandel met St. Petersburg. De ruige kozakken beginnen te lachen omdat ze in hun moederstaal worden aangesproken en er wordt gedronken. Russische wodka en een Vriezenveen kruidenbitter. Vooral de combinatie blijkt goed te smaken.

Velen jaren later wordt er door nazaten van deze Jan Winter bij het schoonmaken een groezelig briefje gevonden met daarop het recept van zijn eigengemaakte Vriezenveense likeur vermengd met Russische wodka. Dit recept vormt heden ten dage de basis van de Kozakkenruter die op de Tonnendijk tussen Vroomshoop en Westerhaar gemaakt wordt door Kalkwijck Distillers.

Vriezenveen heeft ook nog andere herinneringen aan de Kozakken die het dorp binnenreden over de ophaalbrug over de Schipsloot in het Oosteinde. Deze ophaalbrug stond op de driesprong tussen het Oosteinde, de Geesterenseweg en de Oude Hoevenweg en werd jarenlang de Kozakkenbrug genoemd. Bernard Jaspers Fayer heeft er nog een schilderij van gemaakt, en het Historisch Museum heeft nog verschillende foto’s van de brug. Hoewel Vriezenveen nog steeds de “Schipsloot tot Stouwe”-loop kent als sportief evenement van 6 km is de schipsloot en de kozakkenbrug verdwenen bij de grote ruilverkaveling in het midden van de vorige eeuw.

Ook de lekkere koeken met de naam kozakken herinneren aan die tijd. De koeken zijn een typisch Oost Nederlands product met chocolade en marsepein. Het verhaal gaat dat de donkere chocolade aan de buitenkant verwijst naar het ruige volk en de witte marsepein naar de schapenvachten die ze vaak droegen.

En dan is er nog het schilderij over de “Kozakken van Zaporozje” van Repin, dat hangt in de raadszaal van het Historisch Museum. Over dit schilderij wordt gezegd dat het in zijn populair realistische opzet met de werken van de Vlaamse schilders te vergelijken is.

Recente berichten
Archief