De Mariënberg express

De Mariënberg express, zo heet de spoorverbinding tussen Almelo en Mariënberg in de volksmond. Ook de naam Veenexpress was een tijd in gebruik en stond zelfs op de treinstellen. De lijn was onderdeel van de Noordoosterlokaalspoorweg Maatschappij (NOLS) die de lijnen vanuit Zwolle en vanuit Almelo via Mariënberg naar Delfzijl hebben aangelegd. De Mariënberg express is in 1906 in gebruik genomen met als doel Twente te ontsluiten en een verbinding te geven met de haven in Delfzijl. In eerste instantie lag de prioriteit bij het goederenvervoer, getuige ook de inmiddels weer verdwenen spoorhavens die in Vriezenveen tegenover Jansen & Tilanus en Vroomshoop bij het begin van het Overijssels kanaal waren aangelegd. De lijn was onder andere belangrijk voor de textielindustrie, voor kunstmest en landbouwproducten, voor turf, en later van 1949 tot 1996 voor de olie die van Schoonebeek naar Pernis vervoerd werd.

Het personenvervoer was nooit een groot succes. Eind jaren 90 waren er dan ook plannen de lijn op te heffen. Inmiddels is dit van de baan en wordt dit jaar de lijn sterk verbeterd. Er komt een overstaploze verbinding met Hardenberg, de snelheid wordt verhoogd van 80 km naar 120 km, en het wordt een halfuursdienst. Men hoopt daarmee het personenvervoer weer rendabel te maken.

De stations langs de lijn zijn architectonisch van betekenis. Ze zijn ontworpen door Eduard Cuypers, opgeleid bij het architectenbureau van zijn oom Pierre, bekend van het Rijksmuseum en het centraal station in Amsterdam. Het station in Vroomshoop heeft inmiddels een andere bestemming gekregen. Jacqueline Ezendam heeft er een atelier en een galerie in gevestigd. Ze doet ook mee aan Open Monumentendag. Bij het pand in Vriezenveen hoorde een grote tuin met een aantal grote eikenbomen. Helaas echter is het pand afgebroken. Misschien was daar een andere bestemming ook beter geweest.

Destijds, in de oorlogsjaren, bewoonde de stationschef het pand en zijn zoon woonde er bij in op de zolderverdieping. Diens oudste dochter stond in de zomer in de kinderwagen onder de eikenbomen. Ik ben al vele jaren met haar getrouwd. Het oude station heeft dus voor mij nog een extra betekenis.

“De brug stond open”, was vroeger ook al de smoes om de trein te missen. Voor wat betreft de Mariënberg express is er zelfs correspondentie over van de gemeenteraad. Dit en veel andere informatie over deze spoorlijn en het station in Vriezenveen is te vinden in “Het Spoorboek van Vriezenveen” geschreven door Hessel Boonstra, archivaris van het Historisch Museum Vriezenveen. Bovendien heeft het museum nog een maquette van het pand, gebaseerd op een bouwpakket van de Belgische modelbouwer Danckaert te Brugge.